Reklama

Kościół nad Odrą i Bałtykiem

Szczeciński Klub Inteligencji Katolickiej

Niedziela szczecińsko-kamieńska 9/2013, str. 6

Opiekun szczecińskiego KIK-u – o. dr Władysław Siwek TJ

Ze zbiorów Edmunda Bilickiego

Opiekun szczecińskiego KIK-u – o. dr Władysław Siwek TJ

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Kościół katolicki w Polsce po 1945 r. znalazł się w bardzo trudnej sytuacji. Mimo że wyznanie rzymskokatolickie deklarowało przeszło 90 proc. społeczeństwa, władzę w kraju z poparciem Związku Sowieckiego przejęli ludzie odnoszący się wrogo do wszelkich przejawów religijności. O ile początkowo nie wypowiedziano Kościołowi otwartej wojny, to w miarę umacniania swej władzy komuniści zaczęli rozwijać walkę z religią. Oprócz represji wobec samych duchownych oznaczało to także szykany wobec osób wierzących.

Jednym z elementów antykościelnej polityki władz PRL było wydanie 5 sierpnia 1949 r. dekretu, który nakładał na działające dotychczas za przyzwoleniem Kościoła stowarzyszenia, jak np. Sodalicje Mariańskie, obowiązek formalnej rejestracji. Episkopat, uznając dekret za bezprawny, zawiesił działalność wszystkich stowarzyszeń katolickich w kraju. Tym samym katolicy świeccy utracili możliwość podejmowania niezależnej aktywności społecznej. Zgodę na działanie w listopadzie 1950 r. uzyskała jedynie współpracująca z komunistycznymi władzami Komisja Intelektualistów i Działaczy Katolickich przy Polskim Komitecie Obrońców Pokoju.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Ten stan rzeczy uległ zmianie dopiero w związku z tzw. odwilżą październikową w 1956 r. W całym kraju powstało wówczas kilkadziesiąt katolickich klubów dyskusyjnych na czele z Ogólnopolskim Klubem Postępowej Inteligencji Katolickiej w Warszawie (OKPIK). Na założenie własnego KIK-u zdecydowali się także szczecinianie. Zebranie założycielskie miało miejsce w lutym 1957 r.

Szczeciński KIK przyjął wówczas deklarację ideową, w której zaznaczono jedność ideową z OKPIK-iem. Sygnatariusze dokumentu stwierdzali, że jako katolicy są zobowiązani do „krzewienia dobra”, gdziekolwiek się znajdują. Wyrażali przy tym pragnienie pogłębiania wiedzy na temat zasad katolicyzmu oraz działań na rzecz „rozwoju kultury i moralności społecznej”. Dalej opowiadano się po stronie tych wszystkich, „którzy pragną swoją postawą i pracą umacniać linię polskiego października - suwerenność, demokrację i wszechstronny rozwój gospodarczy i kulturalny kraju”. W ostatnim punkcie wyrażono szczególną troskę o sprawy Szczecina i Pomorza Zachodniego. Do władz klubu, wybranych 16 kwietnia, weszli: Roman Barcikowski (prezes), Aleksander Ejsmont (wiceprezes), Edmund Bilicki (wiceprezes), Józef Wątorski (sekretarz), Henryk Byczyk (skarbnik) oraz Antonina Siennicka i Hilary Williński (członkowie). Ich opiekunem ze strony Kościoła został o. Władysław Siwek TJ.

Reklama

Komunistyczne władze bardzo nieufnie odniosły się do rodzącego się ruchu klubowego. Biuro Polityczne Komitetu Centralnego PZPR na zebraniu 30 czerwca 1957 r. ustaliło, że „należy wyrazić zgodę na utworzenie około sześciu katolickich klubów dyskusyjnych”. W tym samym czasie naczelnik Wydziału V Departamentu III MSW ppłk Stanisław Morawski zalecił swoim podwładnym w poszczególnych Komendach Wojewódzkich Milicji Obywatelskiej zbieranie informacji o powstających klubach, sprawdzanie w kartotekach wszystkich członków założycieli oraz sporządzanie ich charakterystyk. Stanowiska w stosunku do poszczególnych klubów miały być przesyłane do MSW oraz przekazywane ustnie kierownikom Wydziałów Społeczno-Administracyjnych Prezydiów Wojewódzkich Rad Narodowych, do których należało formalne wydawanie decyzji odnośnie do rejestracji stowarzyszeń.

Szczecińska SB, zgodnie z zaleceniami centrali, od początku bacznym okiem obserwowała działania inicjatorów szczecińskiego KIK-u. Zostali oni zaliczeni do wrogich grup, które starają się działać przeciwko władzy ludowej „pod legalnym przykryciem”. Mieli to być „przeważnie adwokaci, lekarze, profesorowie itp., element z przeszłości o zapatrywaniach sanacyjno-klerykalnych rozpracowywanych przez nasze organa, podejrzani o współpracę z obcym wywiadem jako były aktyw podziemia itp.”. W tej sytuacji sprawa rejestracji stowarzyszenia nie mogła zostać rozstrzygnięta pozytywnie.

W piśmie z 8 lipca 1957 r. przesłanym z PWRN wiceprezes Ejsmont został poinformowany o odmowie wpisu KIK-u w Szczecinie do rejestru stowarzyszeń oraz zakazie jego dalszej działalności. W uzasadnieniu tej decyzji czytamy: „Powstanie stowarzyszenia nie odpowiada względom pożytku społecznego, gdyż większość postanowień statutowych zawartych w rozdziale traktującym o celach stowarzyszenia realizowana jest przez stowarzyszenia już istniejące. Ponadto założenia statutu noszą charakter wybitnie elitarny - sprzeczny z duchem demokratyzmu”. Nic nie dało odwołanie złożone do MSW. Pismem z 22 października 1957 r. dyrektor Departamentu Społeczno-Administracyjnego ministerstwa powiadomił założycieli szczecińskiego klubu o zatwierdzeniu zaskarżonej decyzji PWRN wraz z zawartą w niej argumentacją.

W kolejnych latach środowisko katolików świeckich nie miało w Szczecinie swojej niezależnej organizacji. Niektórzy szczecinianie byli za to członkami KIK-ów, które uzyskały zgodę na funkcjonowanie w innych miastach. Edmund Bilicki należał przykładowo do klubu poznańskiego, zaś Ewaryst Waligórski czy Michał Plater-Zyberk do klubu warszawskiego. Poprzez kontakty z posłami z Koła Poselskiego „Znak” w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych kilkukrotnie sondowano, czy istnieje możliwość założenia w Szczecinie KIK-u. Odpowiedź zawsze była jednak odmowna. Szczecinianie musieli czekać na swój klub jeszcze przeszło 20 lat, kiedy po Sierpniu 1980 r. władze zgodziły się na rejestrację Szczecińskiego Klubu Katolików.

Podziel się:

Oceń:

2013-02-27 14:23

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Włochy: B. Mussolini chciał budowy meczetu w Rzymie, ale Watykan był przeciw

Radio Watykańskie

Udostępnienie z dniem 2 marca br. badaczom tajnych archiwów watykańskich z okresu pontyfikatu Piusa XII już ujawniło wiele ciekawych a nieznanych wcześniej wydarzeń. Między innymi okazuje się, iż Benito Mussolini chciał zbudować meczet, ale Stolica Apostolska była temu przeciwna. Duce uważał za niezbędne zaspokojenie potrzeb duchowych muzułmanów, mieszkających wtedy w stolicy i okolicach.

Więcej ...

Ataki na katolików w Europie i Ameryce Łacińskiej są coraz bardziej powszechne i tolerowane

2025-04-05 21:10

Adobe Stock

Ataki na katolików w Europie i Ameryce Łacińskiej są coraz bardziej powszechne i tolerowane - wynika z dwóch ważnych raportów.

Więcej ...

Z zafascynowania Kępińskim

2025-04-06 15:35

Biuro Prasowe AK

W panelu głównym „Ten człowiek wie więcej o człowieku niż Freud, Heidegger i Levinas”, jako pierwszy głos zabrał metropolita krakowski, abp prof. Marek Jędraszewski z wystąpieniem „Levinas i Kępiński.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Gdy sakramentu udziela człowiek niegodny, to czy traci on...

Wiara

Gdy sakramentu udziela człowiek niegodny, to czy traci on...

Jezus mnie nie potępia, ale bardzo pragnie, abym się...

Wiara

Jezus mnie nie potępia, ale bardzo pragnie, abym się...

Zasłonięty krzyż - symbol żalu i pokuty grzesznika

Wielki Post

Zasłonięty krzyż - symbol żalu i pokuty grzesznika

Krzyże ścięte metalowymi narzędziami

Kościół

Krzyże ścięte metalowymi narzędziami

Mocz w wodzie święconej: Ksiądz rozważa zamknięcie...

Kościół

Mocz w wodzie święconej: Ksiądz rozważa zamknięcie...

W wieku 47 lat zmarł nagle ksiądz z archidiecezji...

Kościół

W wieku 47 lat zmarł nagle ksiądz z archidiecezji...

Przeżył 95 dni na morzu, dziś mówi:

Wiara

Przeżył 95 dni na morzu, dziś mówi: "Niech wszyscy...

Bp Ważny: Powszechne katechezy w parafiach ruszą od...

Kościół

Bp Ważny: Powszechne katechezy w parafiach ruszą od...

Satanistyczne wydarzenie w Kansas: Katolik powstrzymuje...

Kościół

Satanistyczne wydarzenie w Kansas: Katolik powstrzymuje...