Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN odnalazło szczątki ks. Gurgacza, kapelana oddziału „Żandarmeria” Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowców, w październiku 2018 r. podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Kapelana oddziału „Żandarmeria” Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowców skazano na śmierć 14 sierpnia 1949 r. Wyrok wykonano miesiąc później, 14 września 1949 r., na dziedzińcu więzienia przy ul. Montelupich w Krakowie.

Wśród zidentyfikowanych znalazło się też m.in. 7 żołnierzy Zgrupowania Narodowych Sił Zbrojnych kpt. Henryka Flamego, ps. „Bartek”, którzy w 1946 roku zostali podstępnie uwięzieni i zamordowani w ramach operacji UB/NKWD o kryptonimie „Lawina”.

W 2016 r. zespół specjalistów i archeologów Instytutu Pamięci Narodowej pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka ekshumował szczątki ludzkie w miejscu byłego poniemieckiego lotniska polowego pod Starym Grodkowem. Szczątki należały do trzydziestu żołnierzy NSZ wywiezionych w to miejsce we wrześniu 1946 r.

Podczas uroczystości Paweł Mucha, zastępca szefa Kancelarii Prezydenta RP odczytał list od prezydenta RP Andrzeja Dudy. „Składam dzisiaj hołd wyklętym-niezłomnym żołnierzom podziemia antykomunistycznego i działaczom drugiej konspiracji niepodległościowej, prześladowanym, potępionym i skazanym na zapomnienie – a jednak zwycięskim. Bo ani represje aparatu bezpieczeństwa, ani sądowe bezprawie, ani szkalowanie przez propagandę, ani nauczanie fałszywej historii w szkołach nie wymazały pamięci i prawdy o tych, którzy do końca walczyli o wolność narodu polskiego” napisał prezydent.

Andrzej Duda podkreślił, że biogramy zidentyfikowanych bohaterów podziemia niepodległościowego „mówią o patriotyzmie i poświęceniu, odwadze i zdradzie”. Zwrócił uwagę, że „wszyscy oni pragnęli służyć Ojczyźnie, odzyskać utracone własne suwerenne państwo, żyć jako ludzie wolni”.

Prezydent podziękował pracownikom IPN oraz wolontariuszom i napisał, że dzięki ich pracy „możemy spełniać »obowiązek Antygony«, stanowiący jedną z podstaw naszej europejskiej cywilizacji”. Jak zauważył prezydent determinacja badaczy, ich „zaangażowanie i profesjonalizm przywracają Polsce godność prawdziwej Matki-Ojczyzny, która nigdy nie zapomina o swoich wiernych dzieciach”.

Prezes IPN Jarosław Szarek podkreślił, że odnalezieni i zidentyfikowani bohaterowie podziemia są ofiarami rzekomego wyzwolenia, jakie nastąpiło w Polsce po II wojnie światowej. Przypomniał w tym kontekście także innych „wyzwolonych z życia” przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa m.in. robotników Poznania 1956 r., ofiary stanu wojennego oraz duchownych, którzy zginęli w niejasnych okolicznościach już w 1989 r. – Dziś we współczesnym świecie wielu chce nas wyzwalać od Boga, od pamięci, a niektórzy chcą nas wyzwalać od Bożego Narodzenia i rodziny, a więc, od tego wszystkiego, co dawało siłę tym ludziom, bo w rodzinach uczyli się miłości i przywiązania do Ojczyzny – powiedział. Dodał, że wiara w Boga dodawała im sił, o czym świadczą medaliki i różańce odnajdywane w jamach grobowych bohaterów podziemia.

Prezes Jarosław Szarek przywołał m.in. postać ks. Władysława Gurgacza, jako przykład ofiary i patriotyzmu. Podkreślił, że mimo okazji nie opuścił żołnierzy swojego oddziału, a w czasie śledztwa zachował pełną godności postawę.

Prezes IPN wyraził też wdzięczność pracownikom prof. Krzysztofowi Szwagrzykowi, który ze względów osobistych nie mógł wziąć udziału w uroczystości i jego podwładnym za kontynuowanie prac poszukiwawczych i identyfikacyjnych oraz pracownikom słowackiego odpowiednika IPN za współpracę i pomoc przy pracach ekshumacyjnych oraz upamiętnienie członków oddziału ks. Gurgacza.

Noty poświadczające identyfikacje oraz portrety ofiar odbierali z rąk prezesa Jarosława Szarka oraz Anny Szeląg, zastępcy Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN członkowie rodzin ofiar. Odczytywany był krótki biogram każdej z ofiar. Ich pamięć uczczono wojskowym sygnałem „Cisza”. Wyemitowano też krótki film na temat badań prowadzonych przez IPN.

Urszula Mrozek, córka siostrzeńca ks. Władysława Gurgacza podkreśla, że w rodzinie pamięć o ks. Gurgaczu była żywa, jednak dzieciom przez wiele lat zabraniano mówić o pokrewieństwie z kapelanem. – Bardzo się cieszymy, że dziś jego postać została zauważona a jego nazwisko jest powszechnie znane – powiedziała.

Jak podkreśla wiele o ks. Gurgaczu opowiadała im babcia, czyli siostra ks. Gurgacza. – Zawsze przedstawiała go w pozytywnym świetle, jako bardzo wierzącego i oddanego Ojczyźnie. Pokazywała nam jego rysunki i obrazy, a także listy, teksty kazań i zapisane myśli, które są przechowywane i traktowane jak relikwie – podkreśliła. Dodała, że ma nadzieję, że w niedługim czasie w Krakowie odbędzie się pogrzeb kapelana Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowców.

W uroczystości wzięli udział przedstawiciele rodzin ofiar zamordowanych przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa, wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska, wicemarszałek Senatu Michał Kamiński, generałowie WP m.in. gen. dyw. Robert Głąb, dowódca Garnizonu Warszawa, biskup polowy Józef Guzdek, szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk oraz pracownicy i wolontariusze Instytutu Pamięci Narodowej.

Poprzednia konferencja miała miejsce 17 czerwca 2019 roku. Ujawniono na niej nazwiska 24 osób.