W homilii ks. płk SG Zbigniew Kępa przypomniał okoliczności ustanowienia Orderu Virtuti Militari. Podkreślił, że odznaczenie zostało ustanowione po bitwie pod Zieleńcami (18 czerwca 1792 r.), w czasie wojny w obronie Konstytucji 3 maja. Mimo przeważających sił rosyjskich Polacy odnieśli zwycięstwo. – Wielkie męstwo i nieprzeciętna odwaga wielu żołnierzy okazana w tej bitwie stała się jedną z przyczyn ustanowienia Orderu Wojennego Virtuti Militari. Książę Józef Poniatowski opracował statut tegoż odznaczenia nazywanego wtedy Orderem Krzyża Wojskowego. Miał być on nadawany za zasługi położone na polu bitwy w obliczu nieprzyjaciela, zgodnie z dewizą: „Cnocie Wojskowej” – przypomniał kapelan.

Ks. Kępa dziękował przybyłym do katedry polowej weteranom, m.in. kawalerom Orderu Wojennego Virtuti Militari, za ich męstwo i świadectwo życia. Przypomniał, że uhonorowani nim byli także duchowni, wymienił abp. Józefa Gawlinę, bp. Władysława Bandurskiego, ks. płk. Jana Panasia, a także wyniesionych na ołtarze św. Maksymiliana Kolbe oraz bł. ks. kmdr. ppor. Władysława Miegonia. – Damy i kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari są dla nas przykładami nadzwyczajnej odwagi i poświęcenia. Są takie czasy, kiedy wierność Ojczyźnie, wierność Kościołowi wymaga wielkiej ofiary – powiedział.

We Mszy św. uczestniczył Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, sędzia Bogusław Nizieński, przewodniczący Rady do Spraw Kombatantów, członkowie Klubu Dam i Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari z prezesem płk. Bronisławem Maciaszczykiem. Eucharystię koncelebrowali ks. kmdr w st. spocz. Janusz Bąk, duszpasterz środowisk kombatanckich w Ordynariacie Polowym oraz ks. inf. Jan Sikorski, duszpasterz internowanych i honorowy kapelan mazowieckiej „Solidarności”. Modlitwę w intencji odznaczonych orderem odmówili także kapelani ewangelickiego i prawosławnego duszpasterstwa wojskowego.

Jan Józef Kasprzyk zwrócił uwagę, że order ustanowiono w momencie, kiedy Polska chyliła się ku upadkowi a patrioci podjęli próbę ratowania Ojczyzny. Zdaniem ministra Kasprzyka bitwa pod Zieleńcami „była jednym z przykładów heroizmu i oddania najważniejszej sprawie”. – Wtedy ten order został ustanowiony i przez 230 lat jest przyznawany tym, którzy służą jej najpiękniej i najlepiej – powiedział. Podziękował obecnym na Mszy św. kombatantom za obecność i wspólną modlitwę. – Niech pamięć o damach i kawalerach Orderu Wojennego Virtuti Militari nigdy nie zaginie, bo pamięć o nich jest elementem naszej tożsamości – podkreślił.

W południe przed Grobem Nieznanego Żołnierza odbył się apel pamięci i ceremonia złożenia kwiatów na płycie pomnika. Wieńce złożono także pod pomnikiem marszałka Józefa Piłsudskiego, kawalera Orderu Wojennego Virtuti Militari.

W dniu bitwy pod Zieleńcami (18 czerwca 1792 r.), dowodzący polskimi oddziałami książę Józef Poniatowski zażądał wprowadzenia nowego orderu wojennego, który po zwycięstwie miał podtrzymać morale w wojsku. 22 czerwca 1792 r. król Stanisław August na prośbę bratanka ustanowił Order Virtuti Militari, który miał być przyznawane za zasługi na polu bitwy. Tego dnia nadano pierwszych 15 orderów, które wręczono m.in. ks. Józefowi Poniatowskiemu, gen. Tadeuszowi Kościuszce i gen. Józefowi Zajączkowi. Virtuti Militari jest najstarszym orderem wojskowym na świecie. Mogą nim być uhonorowane nie tylko osoby fizyczne. W 1920 r. odznaczono również miasta Lwów i Verdun, a w 1939 r. Warszawę. Order nadawano także jednostkom wojskowym i okrętom wojennym. Virtuti Militari może być nadawany w czasie wojny lub najdalej do pięciu lat po jej zakończeniu. W 1919 r. Sejm ustanowił święto Orderu na 3 maja, by w 1933 r. przenieść je na 11 listopada. W 230-letniej historii Orderu Virtuti Militari odznaczono nim ponad 26 tysięcy osób.